01 April 2025

I mbliana, tá Oifig an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí ag comóradh 50 bliain ó ceapadh an chéad DPP i 1975.

Ag ócáid i dTeach Uíbh Eachach Déardaoin an 27 Márta 2025 chun an ócáid seo a chomóradh – agus chun leabhar sainchoimisiúnaithe a sheoladh dar teideal ‘A History of the Office of the DPP: 1975-2025’ – thug an Stiúrthóir, Catherine Pierse óráid ag déanamh díospóireachta ar chaoga bliain den tseirbhís ionchúisimh.  Ina hóráid, dúirt an Stiúrthóir ar na cúiseanna atá le cinneadh an Rialtais Oifig neamhspleách an DPP a bhunú, thart ar 50 bliain ó shin, ag rá:

Ba é cuspóir na hOifige nua muinín an phobail as an smacht reachta a neartú trína chinntiú nach bhféadfadh aon chur isteach polaitiúil ná aon dearcadh polaitiúil a bheith ann maidir le cur isteach ar na cinntí sin… is é an príomhphrionsabal atá mar bhonn lenár gcuid oibre fós an ceann a bhunaítear in Airteagal 30.3 den Bhunreacht – go dtugtar ionchúisimh thar ceann mhuintir na hÉireann, agus ní thar ceann aon duine aonair, eagraíochta nó rialtais. Dá bhrí sin, tá luach an “neamhspleáchais” i gcroílár scéal tionscnaimh sheirbhís ionchúisimh na hÉireann, agus tá sé leabaithe go domhain inár gcultúr.  Mar ionchúisitheoirí tá a fhios againn go gcaithfimid ár gcinntí a dhéanamh bunaithe ar an bhfianaise agus ar leas an phobail agus saor ó thionchar seachtrach nó ó chlaontacht.”

Ag labhairt dó faoin tionchar a bhí ag cinntí Oifig an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí, thug an Stiúrthóir an méid seo a leanas ar aird:

Tá a fhios agam go bhfuil na hionchúisitheoirí a oibríonn i m’Oifig go mór ar an eolas faoin tionchar a bhíonn ag ár gcinntí ar shaol na ndaoine a bhfuil baint acu le gach cás – cibé acu mar íospartach, mar chúisí nó mar fhinné.  Sa chás go ndéantar cinneadh gan ionchúiseamh a dhéanamh, is féidir go mbraithfidh íospartaigh nach gcreidtear agus nach gcloistear iad. I gcás ina ndéantar cinneadh ionchúiseamh a dhéanamh, is féidir saol an chúisí a chur ó mhaith, le himpleachtaí dá phost, dá theaghlach agus dá thodhchaí.  Tá muinín an phobail i gcoitinne as an smacht reachta i mbaol freisin.”

Agus é ag trácht ar an gcaoi ar tháinig forbairt ar an timpeallacht dhlíthiúil le caoga bliain anuas, dúirt an Stiúrthóir:

…tá an reachtaíocht agus an cásdlí ag forbairt i gcónaí chun freastal ar an gcomhthéacs sóisialta atá ag athrú.  Tá comhlachtaí rialála nua tagtha chun cinn a bhfuil cumhachtaí imscrúdaithe coiriúla acu.  Forbraíodh teicnící nua imscrúdaithe agus eolaíochta fóiréinsí.  Ciallaíonn tacaíochtaí méadaithe d’íospartaigh leochaileacha ó 2017 freisin gur féidir linn gearáin ó íospartaigh an-leochaileach a ionchúiseamh anois, áit nach mbeadh aon ionchas réasúnach ann deich mbliana ó shin go gciontófaí iad.Le linn na tréimhse seo, tugadh dúshlán do go leor dearbhphrionsabail sóisialta freisin, agus tá cónaí orainn anois i sochaí nach bhfuil aon amhras ar aon duine ann gur féidir le duine atá i gceannas mí-úsáid a bhaint as leanbh; nó do chomhalta urramach den tsochaí a bheith ina bhulaí foréigneach contúirteach sa bhaile; nó go bhféadfadh duine gnó rathúil a bheith páirteach i sciúradh airgid.”

Maidir leis an gcaoi ar athraigh an teicneolaíocht ár saol ar fad, thug an Stiúrthóir faoi deara:

…mar gheall ar méid ollmhór sonraí digiteacha le blianta beaga anuas tá athrú iomlán tagtha ar mhéid agus ar nádúr an ábhair nach mór dúinn go léir dul i ngleic leis.  Mar fhreagairt air sin, ní mór dúinn oibriú i gcomhar le chéile chun an réaltacht dhigiteach sin a bhainistiú agus bealaí slána agus éifeachtúla a chur i bhfeidhm chun dul i ngleic leis na sonraí sin ag céimeanna éagsúla den phróiseas.”

Chun leanúint de sheirbhís ionchúisimh chothrom, neamhspleách agus éifeachtach a sholáthar i ré dhigiteach, dúirt an Stiúrthóir an méid seo a leanas:

Ní bhogfaidh an bád ar aghaidh má táimid go léir ag rámhaíocht inár dtreo féin.  Ba mhaith liom an deis seo a thapú chun aitheantas a thabhairt do mhéid an chomhoibrithe atá ar siúl cheana féin.  An tacaíocht a fhaighimid ó ENRanna chun oiliúint a chur ar ár ndaoine agus chun ár leabhráin fhaisnéise poiblí a fhorbairt.  Ceannaireacht na mbreithiúna maidir leis an bPrótacal nua d’Ógánaigh a chur chun cinn don Phríomh-Chúirt Choiriúil, obair grúpaí úsáideoirí cúirte, agus Grúpa rannpháirtíochta geallsealbhóirí na Pleanála Breithiúnaí; rannpháirtíocht lenár gcomhghleacaithe sa Gharda Síochána maidir le bainistiú agus cur i láthair sonraí; ról na Roinne Dlí agus Cirt maidir leis an gcoiste straitéiseach um cheartas coiriúil a óstáil agus ról Roinn an Taoisigh maidir le tacú leis an gcoiste stiúrtha um athchóiriú achomair ionchúisimh.”

Is féidir leat téacs iomlán óráid an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí a léamh anseo.

Ag an ócáid sin an 27 Márta 2025, sheol an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí leabhar a coimisiúnaíodh go speisialta, A History of the Office of the DPP. 1975–2025 leis an Dr Niamh Howlin.  Is féidir leat an leabhar a léamh anseo.